به گزارش سرویس کتابخانه «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ محرم سرآغاز ماه حزن و اندوه اهل بیت پیامبر(ص) است و همه دوستداران و پیروان خاندان پیامبر اکرم(ص) غمگین و محزون هستند و این مجالس عزاداری محرم و صفر فرصت مناسبی برای خودسازی، معرفت افزایی، ارتباط بیشتر با خدا و افزایش دوستی و محبت اهل بیت(ع) در دل‌ها است. حماسه تاسوعا و عاشورا برگ زرینی در تاریخ اسلام است. ماه محرم اگر توفیق بزرگی برای اقامه عزای حسینی است، فرصت بسیار بزرگتری برای تأمل و اندیشه در اهداف قیام حسینی نیز با خود دارد؛ از این رو بهتر است با اغتنام فرصت، به مطالعه دلایل رویداد قیام امام حسین(ع) و تحولات تاریخی آن پس از عصر پیامبر(ص) بپردازیم و از عاشورا و سیره سیدالشهدا(ع) برای امروز خود درس بگیریم.
تاکنون هزاران جلد کتاب پیرامون حماسه حسینی به رشته تحریر درآمده که هرکدام از زاویه‌ای به تبیین و تفسیر این واقعه بزرگ پرداخته‌اند. اگرچه کتاب‌های متعدد و خوبی در این زمینه وجود دارد، خبرنامه دانشجویان ایران قصد دارد در هر شماره به معرفی چند نمونه گزین از آثار منتصب به واقعه عشورا بپردازد. در همین راستا در ادامه به معرفی۶ کتاب منتشر شده با محتوای بیانات و سخنرانی های رهبر معظم انقلاب درخصوص واقعه عاشورا و زندگی امام حسین(ع)،پرداخته شده است.
۱-معرفی کتاب «همرزمان حسین(علیه السلام)»
کتاب «همرزمان حسین(علیه السلام)» مجموعه سخنرانیهای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سال ۱۳۵۱ در هیئت انصارالحسین(علیه‌السّلام) تهران است که به تحلیل رسالت و مبارزات سیاسی ائمّه(علیهم‌السّلام) می‌پردازد. این کتاب مشتمل بر ۱۰ سخنرانی رهبر انقلاب در ماه محرّم سال ۵۱ است. ایشان بین سالهای ۴۶ تا ۵۵ به طور متناوب در مناسبتهای مذهبی به تهران مسافرت میکردند و در جلسات مختلف به ایراد سخن میپرداخته‌اند.
۲- معرفی کتاب «خون‌آورد»
کتاب «خون‌آورد» مشروح گفتگوی سه جانبه‌ی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای(مدظله‌العالی)، شهید آیت‌الله مرتضی مطهری و مرحوم دکتر علی شریعتی در سال ۱۳۵۵ و همزمان با تاسوعای حسینی درباره‌ی قیام و انقلاب امام حسین(ع) است. جلسه‌ی مذکور در دهم دی ماه سال ۱۳۵۵ در منزل یکی از تجار و بازرگانان متدین تهران با حضور تعدادی از چهره‌های دینی و انقلابی که هر یک، از شخصیت‌ها و اندیشمندان مهم دینی عصر خود محسوب می‌شدند، برگزار شد. طبق آنچه مأمورین ساواک از این جلسه گزارش کرده‌اند «عده‌ای از بازرگانان از جمله سید ابوالفضل موسوی زنجانی، مرتضی مطهری، صادق (شغل خیاط)، سیدعلی آقا خامنه‌ای، دکتر علی شریعتی و دکتر مفتح به منظور صرف ناهار به منزل عباس تحریریان دعوت شده بودند.»
نشست چنین شخصیت‌هایی در ظهر تاسوعای حسینی برای دستگاه پهلوی و ساواک ایجاد حساسیت کرده بود. این جلسه، با قرائت قرآن توسط مرحوم حسین صبحدل آغاز می‌شود. پس از قرائت قرآن هم مرحوم دکتر علی شریعتی اقدام به خواندن سروده‌هایی درباره قیام حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام می‌کند. این شعرخوانی با عبارت «پرشور» در اسناد ساواک توصیف شده است.
ادامه جلسه از سوی آیت‌الله خامنه‌ای و شهید مطهری مدیریت می‌شود.
۳- معرفی کتاب «چهار گفتار»
کتاب «چهار گفتار» مجموعه‌ی چهار سخنرانی حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب است که بین سالهای ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۷ هجری شمسی ایراد شده است. معظم‌له در طول سالهای مبارزه در دوران پهلوی و از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون، در بسیاری از مقاطع به بیان نکات مورد نظر خود درباره‌ی زندگی، شرایط دوران و قیام سیدالشهدا علیه‌السلام پرداخته‌اند؛ خصوصاً در ایام ماه شعبان که سالروز ولادت آن حضرت است و ایام محرم و صفر که ماه‌های عزاداری و بزرگداشت شهدای کربلا است. در میان بیانات متعدد و فراوانی که بدان ذکر شد و هر یک از جنبه‌ای خاص به موضوع پرداخته شده است، چهار سخنرانی‌ای که اینک در کتاب چهارگفتار جمع‌آوری و منتشر شده است را می‌توان محور اصلی یا خطوط کلی و اساسی تبیین حادثه‌ی عاشورا از نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دانست. مروری بر فهرست مطالب این چهار گفتار نشان‌دهنده‌ی اهمیت موضوع است. یکی از دلایل اصلی این اهمیت تأکید مکرر صاحب گفتارها بر لزوم توجه و اهتمام محققین و پژوهشگران در موضوعات مطرح شده و تحقیق در عمق و ابعاد دیگر حادثه‌ی عاشورا است.
۴- معرفی کتاب «کتاب دو امام مجاهد»
کتاب دو امام مجاهد مشتمل بر شش گفتار از آیت‌الله خامنه‌ای(مدّظلّه‌العالی) است که در سالهای ۵۱و ۵۲ ایراد شده است.
دو گفتار اوّل کتاب، شامل دو سخنرانی ایشان در فروردین سال ۵۱ است که در حسینیّه‌ی ارشاد تهران انجام شده است. گفتار سوّم تا پنجم اثر، اختصاص به سه سخنرانی ایشان در شب تاسوعا، عاشورا و شام غریبان محرّم ۱۳۹۴ هجری قمری (مصادف با بهمن ۱۳۵۲) با موضوع «تحلیل قیام حسینی» دارد. این سه سخنرانی در مسجد کرامت مشهد ایراد شده‌اند. در گفتار چهارم به اهداف قیام حسینی اشاره و برای روشن شدن مطلب به تحلیل ریشه‌های آن می‌پردازند ایشان با انقلاب دانستن بعثت پیامبر اکرم(صلّی‌الله‌علیه‌وآله)، دگرگونی‌هایی را که پس از ظهور پیامبر اسلام در جامعه‌ی جاهلی آن روز ایجاد شد، برمی‌شمرند. در گفتار پنجم پس از مرور سریع مباحث دو گفتار قبل، به دوران امام حسین(علیه‌السّلام) و اقدامات ایشان اشاره می‌کنند و بحث مستوفا و مستندی را در این زمینه ارائه می‌دهند.
گفتار آخر کتاب حاضر، مربوط به سخنرانی شب عاشورای معظّمٌ‌له در محرّم سال ۱۳۹۳ هجری قمری (مصادف با ۲۴/بهمن۱۳۵۲) در این هیئت است.
نوع نگاه معظّمٌ‌له در این شش گفتار، بسیار بدیع است و با اینکه در زمان ایراد این بیانات در سنّ ۳۲و ۳۳سالگی بوده‌اند. منابع روایی و تاریخی متعدّدی مورد استفاده‌ی ایشان قرار گرفته است که سخنرانی ایشان را بسیار متفاوت از سخنرانیهای معمول آن زمان و حتّی حال حاضر می‌کند و بیشتر به جلسات علمی و درسی محقّقانه شبیه است.
۵- معرفی کتاب «۷۲سخن عاشورایی»
کتاب حاضر گزیده‌ای از بیانات حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدّظلّه‌العالی) درباره‌ی مسائل مختلف مربوط به نهضت حسینی می‌باشد که از خرداد ۱۳۶۸ تا تیرماه ۱۳۹۰ در محافل و مجالس گوناگون ایراد و در قالب ۷۲ سخن جمع‌آوری شده است.
برخی از این بیانات مانند سخن ۲ و ۵ صرفاً در حدّ چند عبارت و برخی همچون سخن ۲۷ و ۴۴ بنا بر مقتضیات زمان و اهمیّت مطلب دارای حجم بیشتری می‌باشد. همچنین در سخن ۷۲ دعاهایی که معظم‌له با محتوای مطالب مربوط به حماسه‌ی عاشورا در سخنرانیهای مختلف ایراد فرموده‌اند جمع‌آوری و ارائه شده است. درج مطالب در این کتاب بر اساس ترتیب زمانی صورت گرفته امّا برای یاری به خوانندگانی که به مطالعه‌ی موضوعی مطالب علاقه دارند، راهنمای مطالعه‌ی موضوعی نیز در ابتدای کتاب ارائه شده است.
۶- معرفی کتاب «آفتاب در مصاف»
آفتاب در مصاف عنوان کتابی است که انتشارات انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۲ روانه بازار نشر کرد. مخاطب در این اثر بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره واقعه عاشورا و قیام سیدالشهدا علیه‌السلام را به‌طور موضوعی و دسته‌بندی در اختیار دارد. این کتاب در شش فصل «کلیات»، «امام حسین علیه‌السلام»، «عاشورا»، «یاران عاشورا»، «دشمنان عاشورا» و «زیارات و ادعیه» گردآوری شده است.
این اثر به گونه‌ای به رشته تحریر درآمده است که به وجوه مختلف سیاسی، فرهنگی و عاطفی عاشورا، بر مبنای زبان روایی شیوا و خوش-خوان، می‌پردازد. کتاب در شش محور اصلی و البته زیر فصلهای منظم نگارش شده است تا دست مخاطب را در مراجعه‌های موضوعی به کتاب بر اساس نیازش باز بگذارد.
محور اول کلیات است.این بخش در واقع به عوامل پیش از قیام می‌پردازد و عوامل مؤثر در پیدایش قیام امام حسین را معرفی و بررسی می‌نماید.
محور دوم- امام حسین علیه‌السلام در این بخش از کتاب درباره خود شخصیت امام حسین ورای قیام عاشورا صحبت می شود.
محور سومی که در آفتاب در مصاف مطرح می‌گردد واقعه عاشوراست.
محور چهارم یاران عاشوراست.
در محور بعد دشمنان امام حسین مطرح می شوند.
محور ششم به دعاها و زیارت‌های مربوط به عاشورا اختصاص دارد. یکی از راه های معرفتی و دستیابی به شناخت خصوصاً در شرایط سیاسی جامعه بعد از واقعه عاشورا استفاده از ادعیه و زیارت‌ها بوده است که هر کدام از آن‌ها تأثیر خاصی در شکل‌گیری نهضت و زنده نگاه داشتن عاشورا داشته است.
ویژگی اساسی «آفتاب در مصاف» این است که محورهای یاد شده هم سو و هم راستا و مرتبط با یکدیگر و در طول هم قرار دارند که به یک انسجام مناسب رسیده است؛ با این همه امکان دستیابی موضوعی بر داده های این اثر را برآورده می‌کند.
گزارش از معصومه احمدی
